Ahmet Mithat Efendi (1844-1912) Tanzimat döneminin ilk romancılar kuşağından, çok fazla türde çok sayıda eser vermiş, yazar ve gazeteci Ahmet Mithat Efendi, ekonomi konusundaki eser ve görüşleriyle de özgün bir yere sahiptir.
Mısır Çarşısı'nda bezci esnafından olan babasını küçük yaşta kaybetti. Bir aktarın yanında çıraklığa başlamıştı; ağabeyi Hafız Ali Ağa 1861'de Niş valiliğine atanan Midhat Paşa ile birlikte giderken onu da götürdü; rüşdiyeyi burada bitirdi ve Rusçuk'ta Tuna Vilayeti Mektubi Kalemi'nde işe başladı. Midhat Paşa'nın dikkatini çekti ve Paşa ona adını verdi. 1869'da Tuna gazetesinin baş yazarı oldu. Midhat Paşa'yla birlikte Bağdat'a gitti.İlk eseri Hace-i Evvel'i buradaki Mekteb-i Sanayi'de okutulacak ders kitabı olarak yazdı ve daha sonra kendisine, okuma alışkanlığı geliştirme ve bilimi popülerleştirme çabaları nedeniyle ilk hoca anlamında hace-i evvel lakabı takıldı.
1871'de İstanbul'a dönerek kendi matbaasını kuran Ahmet Midhat Efendi, Namık Kemal ve Ebüzziya Tevfik ile ilişki kurdu. 1873'de diğer gazeteciler ile birlikte sürgüne gönderildi. II.Abdülhamit ile yakınlaşarak resmi gazete Takvim-i Vakayi'nin devet matbaasının müdürlüğüne atandı.
Ahmet Midhat ekonomide de klasik iktisadın ekonomik liberalizmine karşı çıkar. Tekelleşmeye ve serbest girişime karşıdır.Kalkınmayı ve bunun içinde ticaret ve sanayinin geliştirilmesini savunur. Ancak Osmanlı ekonomisinin liberalizmden zarar göreceğini savunur ve korumacılık yanlısıdır. Bu düşüncelerini savunurken, klasik liberalizmin evrensel olgulardan oluşmadığını ileri sürer.Ekonominin hukuk, maliye ve siyasetle ilişkisi olduğunu göstermeye çalışır. Liberalist ekonomi görüşüne karşı bütünlüğü ve iç tutarlılığı ile ilk karşı duruş olarak önemlidir. Bu yönüyle kendisinden sonra gelen Musa Akyiğit ile kısmen Milli İktisat Politikası'nda öncülük yapmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder